قبل از اینکه بخواهید برای هر کلمه کلیدی در حوزه خود محتوا تولید کنید، یک توقف کوتاه داشته باشید و تحلیل صفحه نتایج موتور جست‌وجو (SERP) یا همان SERP Analysis را انجام دهید.
تحلیل صفحه نتایج موتور جست‌وجو فقط چند دقیقه برای هر کلمه کلیدی زمان می‌برد و می‌تواند در وقت و هزینه شما صرفه‌جویی کند. این کار به شما نشان می‌دهد که هدف‌گذاری کدام‌یک از کلمات کلیدی برای برند شما مفید است و کدام‌یک، ارزش تلاش ندارد؛ اما قبل از آن، بیایید با معنی و مفهوم SERP و ویژگی‌های آن آشنا شویم.
صفحه نتایج موتور جست‌وجو (SERP) چیست؟
SERP مخفف عبارت search engine results page به‌معنی «صفحه نتایج موتور جست‌وجو» است. این صفحه، صفحه‌ای است که پس از وارد کردن یک عبارت یا پرسش در موتور جست‌وجویی مانند گوگل یا بینگ، ظاهر می‌شود.
صفحه نتایج موتور جست‌وجو بسته به موتور جست‌وجوی آن، دستگاه شما (موبایل یا دسکتاپ) و نوع پرسش، متفاوت به نظر می‌رسد. از آنجایی که گوگل محبوب‌ترین موتور جست‌وجوست، قرار است ویژگی‌های آن را باهم بررسی کنیم.
پیشنهاد می‌کنیم مقالۀ «آموزش کامل ثبت وب‌سایت و فروشگاه اینترنتی در گوگل» را در آکادمی وبزی مطالعه کنید.
ویژگی‌های SERP گوگل
صفحه نتایج موتور جست‌وجو در ساده‌ترین حالت، شامل لینک‌های متنی به نتایج پولی یا ارگانیک و غیرپولی است. با این حال، با پیشرفت گوگل و اینترنت، صفحات نتایج موتور جست‌وجو نیز پیشرفته‌تر شده‌اند تا شامل نتایجی شوند که گوگل آن‌ها را نتایج غنی (rich results) می‌نامد. بر اساس گفته‌های گوگل، این نتایج فراتر از لینک‌های معمولی هستند و می‌توانند شامل تصاویر یا سایر عناصر غیرمتنی باشند.
ویژگی برجسته (Featured snippet)
گوگل از ویژگی‌های برجسته برای پاسخ به سؤالات رایج در صفحه نتایج استفاده می‌کند. این ویژگی شامل تعریفی یا پاسخی باشد که از سایتی برداشته شده که الگوریتم گوگل آن را معتبر می‌داند. در اینجا نیازی به کلیک روی لینک نتیجه نیست.
پنل دانش (Knowledge panel)
اگر پرسش شما مربوط به چیزی باشد که گوگل آن را موجودیت (entity) می‌نامد (شخص، مکان، سازمان یا چیز)، ممکن است به‌جای ویژگی برجسته، پنل دانش را ببینید. برای مثال، اگر کلمۀ apple را در گوگل جست‌وجو کنید، پنل دانش با اطلاعاتی از ویکی‌پدیا در گوشه بالا سمت راست صفحه نمایش داده می‌شود.
پروفایل کسب‌وکار (Business profile)
اگر نام کسب‌وکاری مانند وبزی را در گوگل جست‌وجو کنید، ممکن است پروفایل کسب‌وکار را در گوشه بالا سمت راست صفحه ببینید. پروفایل کسب‌وکار معمولاً شامل اطلاعات تماس، نقشه کوچک، ساعات کاری، امتیازدهی‌ها، نظرات و عکس‌ها می‌شود.
سؤالات مرتبط (People also ask)
بسته به جست‌وجوی شما، ممکن است چند سؤال زیر عنوان سؤالات مرتبط (PAA) ببینید. اگر روی فلش سمت راست سؤال کلیک کنید، پاسخی کوتاه به شکل ویژگی برجسته دریافت می‌کنید که لینکی به منبع اطلاعات در پایین پاسخ وجود دارد.
تحلیل SERP یا SERP Analysis چیست؟
تحلیل SERP فرایند شناسایی عناصر کلیدی صفحه نتایج موتور جست‌وجو برای یک پرسش خاص است. این مرحله، مرحله مهمی در بهینه‌سازی موتور جست‌وجو (SEO) است تا مطمئن شوید صفحات وب شما به راحتی در موتورهای جست‌وجو مانند گوگل یافت می‌شوند.
تحلیل SERP را پس از تحقیق کلمات کلیدی و قبل از نوشتن محتوای SEO انجام دهید. در این تحلیل، صفحه نتایج فعلی را برای هر کلمه کلیدی هدف بررسی می‌کنید تا تعیین کنید آیا کلمه کلیدی مناسب است و اگر چنین است، محتوای شما باید شامل چه عناصری باشد تا رقابتی باشد.
پیشنهاد می‌کنیم مقالۀ «11 روش برای یک طراحی یک وب سایت فوق‌‌العاده با سئوی قدرتمند» را در آکادمی وبزی مطالعه کنید.
مزایای تحلیل SERP
ارزیابی هدف جست‌وجو
قبل از هدف قرار دادن کلمه کلیدی خاص به عنوان بخشی از استراتژی SEO خود، مطمئن شوید که هدف و نیاز کاربر با آنچه شما می‌توانید ارائه دهید، مطابقت دارد. اگر محتوای شما نمی‌تواند به سؤال کاربر پاسخ دهد، منابع خود را برای کلمه کلیدی نامناسب هدر ندهید.
یافتن فرصت‌ها
در فرآیند تحلیل SERP، ممکن است کلمات کلیدی جدیدی برای هدف قرار دادن پیدا کنید. همچنین ممکن است بهترین روش برای به اشتراک گذاری محتوای خود با جست‌وجوگران را کشف کنید؛ مثل پاسخ دادن به سؤالات در بخش «سؤالات مرتبط».
تحلیل رقبا
در SEO، تحلیل رقبا شامل شناخت اهداف جست‌وجو و شناخت رقبای شماست تا از آن‌ها یاد بگیرید و موضوعاتی را شناسایی کنید که می‌توانید از آن‌ها بهتر باشید. یکی از بهترین روش‌ها برای شناخت رقبا، انجام تحلیل ساده SERP است.
ابزارهای تحلیل SERP
عجیب نیست که بگوییم تنها ابزاری که برای تحلیل SERP نیاز دارید، یک دستگاه متصل به اینترنت است؛ اما اگر پرسش‌های زیادی برای بررسی دارید، ممکن است بخواهید از یک نرم‌افزار استفاده کنید تا برخی از کارها را برای شما انجام دهد. ابزارهای تحلیل SERP می‌توانند معیارهای پیوند (link metrics) را نشان دهند که در صفحه نتایج نمایش داده نمی‌شوند.
یکی دیگر از مزایای ابزارهای SERP این است که نتایجی که خودتان مشاهده می‌کنید، مرتبط موقعیت جغرافیایی شماست. اگر کسب‌وکار شما بین‌المللی است، ابزارهای SERP به شما اجازه می‌دهند به سرعت تفاوت‌های بین کشورها را بدون استفاده از پروکسی بررسی کنید. در ادامه، برخی از ابزارهای برتر برای انجام تحلیل SERP را به شما معرفی می‌کنیم.
Ahrefs
ابزار تحقیق کلمات کلیدی محبوب Ahrefs یک بررسی رایگان SERP ارائه می‌دهد که معیارهای پیوند را برای سه نتیجه جست‌وجوی ارگانیک اول نشان می‌دهد و مکان‌های ویژگی‌های SERP مانند «سؤالات مرتبط» و چرخ‌وفلک‌های خرید را نمایش می‌دهد.
Moz
با یک حساب رایگان Moz، می‌توانید از ابزار Keyword Explorer برای حداکثر ۱۰ کلمه کلیدی در ماه استفاده کنید. این ابزار یک مرور کوتاه از SERP را نشان می‌دهد که می‌توانید آن را گسترش دهید تا نتایج جست‌وجوی ارگانیک برتر را با امتیاز صفحه، امتیاز دامنه، تعداد لینک‌های به صفحه و لینک‌های به دامنه برای هر ۱۰ نتیجه را ببینید. همچنین امکان انتقال داده‌ها به یک صفحه‌گسترده (spreadsheet) را فراهم می‌کند.
Semrush
نسخه رایگان ابزار تحلیل SERP Semrush نتایج جست‌وجوی ارگانیک برتر و تعداد، نوع و مکان ویژگی‌های SERP را نمایش می‌دهد. برای دیدن امتیاز اعتبار (authority score) هر لینک، بک‌لینک‌ها، ترافیک و کلمات کلیدی رتبه‌بندی شده نیاز به حساب پولی دارید.
چگونه تحلیل SERP را انجام دهیم؟
۱. بررسی و درک هدف جست‌وجوی کاربران
استفاده از یک ابزار SEO برای انجام تحلیل SERP به شما می‌کند که هدف جست‌وجوی کاربر را بهتر درک کنید و ببینید که جست‌وجوی او در کدام‌یک از دسته‌های زیر قرار می‌گیرد:
- پرسش‌های ناوبری: کاربران به دنبال یافتن سریع یک URL هستند (مثلاً با تایپ کردن «وبزی» در نوار جست‌وجو).
- پرسش‌های اطلاعاتی: کاربران به دنبال اطلاعاتی مانند تعریف یا راهنمایی هستند.
- هدف تجاری: کاربران می‌خواهند بیشتر درباره یک محصول بدانند.
- هدف تراکنشی: کاربران آماده خرید یک محصول خاص هستند.
ضمن اینکه خودتان هم بدون استفاده از ابزارها می‌توانید عبارت مدنظرتان را جست‌وجو کنید و با توجه به نتایج نمایش‌داده شده در صفحه‌های اول، هدف جست‌وجوی کاربران از آن عبارت را درک کنید.
۲. تمرکز بر فرمت محتوا
پس از ارزیابی هدف جست‌وجو، فرمت محتوای مرتبط را شناسایی کنید. بیشتر نتایج ارگانیک در صفحۀ اول شامل چیست؟ پست‌های وبلاگ، ویدیوها، صفحات محصول، راهنماها یا بررسی‌های محصول؟ به عناوین صفحه نگاه کنید تا سریعاً متوجه شوید چه نوع محتوایی برای این کلمه کلیدی مناسب است.
۳. لیست کردن ویژگی‌های SERP
بهترین راه برای یافتن محتوای شما ممکن است از طریق یک ویژگی برجسته یا پاسخ به سؤالات در بخش «سؤالات مرتبط» باشد. استفاده از یک ابزار SEO می‌تواند نشان دهد که چند rich results در SERP وجود دارد. اگر بدون ابزار می‌خواهید این مرحله را بگذرانید، کافیست انواع ویژگی‌های SERP را یادداشت کنید؛ از جمله سؤالات خاصی که در PAA نوشته شده است.
۴. بررسی رقبا
پس از اسکن SERP، روی حداقل سه نتیجه جست‌وجوی ارگانیک برتر کلیک کنید تا رقبایتان را بشناسید. در ادامه توجه کنید که آیا این منبع یک منبع معتبر است یا خیر؛ به‌خصوص به آنچه عناصر مشترک مانند تیتر و تعداد سرصفحه‌ها و تصاویر توجه کنید. از نظر استراتژی محتوایی، بررسی کنید آیا چیزی وجود دارد که همه مقالات برتر شامل شوند و شما هم باید آن را داشته باشید؟ یا می‌توانید چیزی اضافه کنید که رقبا ندارند تا محتوای شما برجسته شود؟
۵. شناسایی فرصت‌ها
پس از بازدید از نتایج جست‌وجوی ارگانیک برتر، از خود بپرسید: آیا می‌توانید محتوایی در این موضوع ایجاد کنید که جامع باشد (همه چیز را در نتایج برتر پوشش دهد) و چیزی جدید اضافه کند که فقط تکرار منابع دیگر نباشد؟ آیا می‌توانید به سؤالات متداول در بخش «سؤالات مرتبط» پاسخ دهید؟
برای مثال، آیا زمینه یا اطلاعات مهمی در سایر نتایج وجود ندارد؟ آیا برند شما به تخصص یا اعتبار خاصی در این زمینه دسترسی دارد؟ اگر پاسخ به هر یک از این سؤالات بله باشد، شما زمینه‌های فرصت را شناسایی کرده‌اید که می‌تواند به محتوای شما کمک کند تا از رقبا برتر شود و یکی از جایگاه‌های برتر SERP را به دست آورد.
پیشنهاد می‌کنیم مقالۀ «14 استراتژی حرفه‌ای برای افزایش ترافیک وبلاگ» را در آکادمی وبزی مطالعه کنید.
جمع‌بندی
تحلیل صفحه نتایج موتور جست‌وجو (SERP) یک ابزار مهم در استراتژی SEO است که به شما کمک می‌کند تا کلمات کلیدی مناسب را برای هدف‌گذاری انتخاب کنید و محتوای رقابتی تولید نمایید. این تحلیل تنها چند دقیقه زمان می‌برد اما می‌تواند در وقت و هزینه شما صرفه‌جویی کند. با تحلیل SERP، می‌توانید بفهمید که کدام کلمات کلیدی برای برند شما مفید هستند و کدام یک ارزش تلاش ندارند. این فرآیند شامل بررسی عناصر کلیدی مانند ویژگی‌های برجسته (Featured Snippet)، پنل دانش (Knowledge Panel)، پروفایل کسب‌وکار، و سؤالات مرتبط (People Also Ask) است که همگی می‌توانند به شما در شناسایی بهترین فرصت‌ها برای بهینه‌سازی و تولید محتوا کمک کنند.
علاوه بر این، تحلیل SERP می‌تواند به ارزیابی نیت جست‌وجو و تحلیل رقبا کمک کند. با استفاده از ابزارهای مختلف تحلیل SERP مانند Ahrefs، Moz و Semrush، می‌توانید دیدگاه بهتری نسبت به چشم‌انداز جست‌وجو و رقابت کسب کنید. این ابزارها امکان بررسی معیارهای مختلفی از جمله بک‌لینک‌ها، ترافیک و ویژگی‌های SERP را فراهم می‌کنند. در نهایت، با انجام تحلیل دقیق SERP، می‌توانید فرصت‌های جدیدی برای بهبود محتوای خود پیدا کنید و از منابع خود به بهترین شکل استفاده کنید تا در نتایج جست‌وجو برجسته شوید.
پرسش‌های متداول تحلیل SERP
چه عواملی بر رتبه‌بندی SERP تأثیر می‌گذارند؟
گوگل و سایر موتورهای جست‌وجو از الگوریتم‌ها برای رتبه‌بندی سایت‌ها در SERP استفاده می‌کنند. گوگل در سال ۱۹۹۸ با الگوریتم PageRank شروع به کار کرد که نتایج مرتبط را بر اساس تعداد و کیفیت بک‌لینک‌ها سازماندهی می‌کرد. در حالی که بک‌لینک‌ها همچنان نقش مهمی در الگوریتم رتبه‌بندی گوگل دارند، عوامل دیگر شامل تازگی (عمر محتوا)، ارتباط، اصالت و تجربه کاربری هستند.
آیا تحلیل SERP می‌تواند به استراتژی محتوا کمک کند؟
تحلیل SERP می‌تواند به استراتژی محتوا کمک کند با محدود کردن کلمات کلیدی هدف و نحوه هدف‌گیری آن‌ها. در یک تحلیل SERP، متوجه می‌شوید که آیا نیت جست‌وجو با آنچه شما می‌توانید ارائه دهید، مطابقت دارد یا خیر. همچنین شناخت بهتری از آنچه رقبای شما ارائه می‌دهند، به دست می‌آورید.
آیا تحلیل SERP برای SEO محلی متفاوت است؟
بله، اگر محصولات را به صورت محلی می‌فروشید، نیاز به انجام تحلیل SERP به‌صورت خاص برای SEO محلی دارید. صفحه نتایج ممکن است برای SEO محلی کمی متفاوت به نظر برسد، زیرا کلمات کلیدی هدف مانند «رستوران‌های نزدیک من» را شامل می‌شود و نتایج غنی مانند پروفایل‌های کسب‌وکار و پک‌های محلی با نقشه‌ها را در بر می‌گیرد.
چند وقت یک‌بار باید تحلیل SERP را انجام دهید؟
تحلیل SERP را قبل از ایجاد محتوای هدفمند برای یک پرسش یا کلمه کلیدی خاص انجام دهید. برای مثال، ممکن است تحلیل سریع SERP را به عنوان بخشی از تحقیق کلمات کلیدی و تحلیل دقیق‌تری قبل از ایجاد محتوا انجام دهید.
