آیا میدانید که «تاید» به معنی پودر شوینده نیست و فقط نام یک برند است که این نوع از محصولات را تولید میکند؟ یا اینکه «کلینکس» معنای دستمال کاغذی نمیدهد و آن هم یک برند تجاری است که محصولات آرایشی و بهداشتی تولید میکند؟ بیایید اعتراف کنیم که اگر میدانستیم هم بعد از چندین سال استفاده از آنها متوجه اشتباهمان شدیم!
این اشتباه ما (که البته مدیران کسبوکارها عاشقش هستند) در دنیای کسبوکار جایگاهیابی برند نام دارد و بررسی میکند که یک برند، چه مقدار از ذهن مصرفکننده را به خود مشغول میکند.
شما به عنوان یک بازاریاب و یا یک مدیر کسبوکار وقتی استراتژی جایگاهیابی برند را به درستی انجام دهید، میتوانید نظر و نگرش مشتریان را نسبت به برند خود تغییر دهید. به نظر میآید همین دلیل کافی باشد تا در کنار سایر تلاش های بازاریابی مانند طراحی یک وبسایت، پرداخت هزینه تبلیغات آنلاین یا بازاریابی شبکههای اجتماعی، به جایگاهیابی برندتان نیز به عنوان یکی از بهترین روشها برای اثرگذاری بر مخاطبان توجه کنید.
در ادامه و بعد از مطالعه این مقاله، شما به خوبی میتوانید یک استراتژی قدرتمند را برای جایگاهیابی برند خود طراحی کنید.
جایگاهیابی برند دقیقاً چیست؟
جایگاهیابی برند به معنای ایجاد یک تصویر و جایگاهی مشخص از برند در ذهن مشتریان است. جایگاهیابی برند به کمک ویژگیهایی که برند شما را خاص و منحصر به فرد میکند انجام میشود. این ویژگیها میتواند شامل هدف از تولید محصول، کیفیت خدمات، قیمت و یا موارد دیگر باشد.
هدف از جایگاهیابی برند این است که مشتریان و مخاطبان شما، برندتان را با ویژگیهای خاصی مرتبط کنند و برند شما را با آن ویژگیها به یاد بیاورند. این ویژگی در هر برندی و متناسب با نوع کسبوکار و مشتریان آن میتواند متفاوت باشد. برای مثال ممکن است رستورانی داشته باشید و بخواهید مشتریان، شما را با سالاد سزار خوشمزهتان به یاد بیاورند و یا تولیدکننده دستبندهای چرم باشید و بخواهید با لوکس بودن آنها، یک جایگاه معتبر در ذهن مشتریان بسازید. در هر حالت جایگاهیابی برند برای شما بسیار اهمیت دارد.
یک توصیه بسیار مهم؛ رقبا را فراموش نکنید!
در طی فرایند جایگاهیابی برند، بخشی از کار شما باید شامل پیدا کردن تمایز و مزیت رقابتی نسبت به برندهایی باشد که با شما در یک بازار هدف یکسان رقابت میکنند. اگر در این کار هوشمندانه و دقیق عمل کنید، میتوانید به مرحلهای برسید که مشتریان به جای رقبا، به سراغ شما بیایند و شما را انتخاب کنند.
برای این کار، داشتن «بیانیه جایگاه برند» بسیار اهمیت دارد. شما در این بیانیه مشخص میکنید که سازمان شما چه کار میکند، چه تفاوتی با رقبا دارید و چرا بهتر از آنها میتوانید نیاز مشتریان را برطرف کنید. این بیانیه را میتوانید در صفحه «درباره ما» سایتهای مختلف مشاهده کنید.
در ادامه مقاله درباره بیانیه جایگاه برند بیشتر صحبت میکنیم؛ اما در پایان این بخش برای اینکه بهتر متوجه شوید که در این بیانیه چه چیزهایی نوشته میشود، بیانیه وبزی را آوردهایم:
«وبزی یک تکنولوژی جدید و پیشرفته برای طراحی وبسایت است. وبزی با استفاده از ابزارهای پیشرفته به شما امکان ساخت یک سایت منحصر به فرد و با سلیقه خودتان را بدون نیاز به دانش فنی را به شما میدهد. برای ساخت سایت با وبزی دیگر نیاز به استخدام طراح و یا یادگیری طراحی سایت ندارید و در کمتر از یک ربع میتوانید سایت دلخواه خودتان را طراحی کنید.»
همانطور که میبینید در این بیانیه نوع فعالیت وبزی، تفاوتش با رقبا و امکاناتی که در اختیار کاربران قرار میدهد بهطور کامل و شفاف مشخص شده است.
حالا وقت آن است که بدانیم چرا جایگاهیابی برند، مهمترین مبحثی است که در بازاریابی وجود دارد.
پیشنهاد میکنیم این مقاله را هم مطالعه نمایید: آموزش نوشتن استراتژی برند تنها در ۸ گام (راهنمای قدم به قدم)
چرا جایگاهیابی برند اهمیت دارد؟
در طراحی استراتژیهای بازاریابی، جایگاهیابی برند به 3 دلیل مهمترین موضوعی است که باید به آن توجه کنید:
1-شهرت
شهرت یک برند تا حد زیادی شبیه به شهرت یک بازیگر سینماست. برای مثال اگر یک بازیگر برنده جایزه اسکار شود، با توانایی و قدرت بازیگریاش در بین مردم شناخته میشود. یک برند هم اگر پشتیبانی خوبی از مشتریانش داشته باشد و خدمات ارزشمندی به آنها ارائه دهد، برای مشتریان یک برند دوستداشتنی و حرفهای به حساب میآید.
توجه داشته باشید که شهرت یک شمشیر دو لبه است! همانطور که شهرت خوب، برند شما را به آسمان میبرد، شهرت بد نیز ممکن است آن را به زمین بکوبد. به همین خاطر باید با طراحی یک استراتژی مشخص برای جایگاهیابی برند، تلاش کنید تا مشتریانتان یک داستان خوب و جذاب از برند شما در ذهنشان داشته باشند و آن را برای بقیه هم تعریف کنند.
2-تمایز از رقبا
در ابتدا که جایگاهیابی برند را تعریف کردیم گفتیم که یک جایگاهیابی مناسب، شما را از رقبایتان متمایز و متفاوت میکند. این تمایز باعث میشود تا برند شما در بازار و میان مردم شناخته شود. همچنین جایگاهیابی صحیح برند علاوه بر اینکه شما را از رقبا متمایز میکند، باعث میشود تا در بازار و ذهن مشتریان ماندگار شوید و ماندگار باقی بمانید. با این کار، شما انتخاب اول مشتریان خواهید بود.
3-افزایش نرخ تبدیل و تعامل با مشتریان
این روزها که سازمانها برای افزایش نرخ تبدیل و افزایش تعامل مشتریان دست به هر کاری میزنند، شما میتوانید با جایگاهیابی درست برندتان به راحتی به این هدف دست پیدا کنید. اما دقیقاً چگونه؟
زمانی که در جایگاهیابی برند به خوبی عمل کنید، به شهرت خوبی میرسید و از رقبا متمایز میشوید. به همین دلیل، ارتباطات دقیقتر و کاملتری با مشتریان خود برقرار میکنید. این ارتباطات باعث افزایش نرخ تعامل (engagement) و همچنین افزایش نرخ تبدیل (Conversion Rate) میشود.
پیشنهاد میکنیم این مقاله را هم مطالعه نمایید: تجربه مشتری چیست و چگونه بر روی میزان فروش سایت شما تاثیر می گذارد؟
انواع استراتژیهای جایگاهیابی برند
تا به اینجا جایگاهیابی برند را تعریف کردیم و توضیح دادیم که چرا مهمترین بخش بازاریابی است. حالا وقت آن رسیده که به انواع استراتژیهای جایگاهیابی برند اشاره کنیم.
در استراتژی جایگاهیابی برند، قرار است که بر جنبههای مختلف محصول یا خدمات خود متمرکز شویم. این کار باعث میشود تا نقاط قوت برندمان را به خوبی برجسته کنیم و به مشتریان بگوییم که در صنعت خود بهترین هستیم.
در ادامه به پنج موضوعی که میتواند جایگاه برند ما را در ذهن مشتریان برجسته کند اشاره میکنیم:
۱- کیفیت ارائه خدمات
برجستهکردن کیفیت ارائه خدمات برند شما، به ویژه زمانی که قیمت بالاتری از رقبا دارید یک گام فوقالعاده برای جایگاهیابی برندتان به حساب میآید. این خیلی مهم است که مشتریان بدانند ارزش خدمات شما از مقداری پولی که آنها میپردازند بیشتر است. وقتی این جایگاه را در ذهن مشتریان پیدا کنید، احتمال اینکه آنها به سراغ رقبایی بروند که خدمات شما را با قیمت پایینتر ارائه میدهند خیلی کمتر خواهد بود.
۲- قیمت
قیمت خدمات و محصولات شما ارزان است یا گران؟ پاسخ این سوال میتواند جایگاه برند شما را در ذهن آنها میسازد.
ممکن است نسبت به رقبا خدمات بهتری را با مبلغ پایینتر ارائه کنید و یا از طرفی مشتریانی داشته باشید که به دنبال برندها و خدمات گرانقیمت هستند. چه مشتریانی داشته باشید که به دنبال قیمت پایین باشند و چه مشتریانی که به دنبال محصولات گرانقیمت باشند، میتوانید قیمت را به عنوان عامل مهم در بحث جایگاهیابی برند خود در نظر بگیرید. این موضوع کاملا بستگی به بازار هدف و نوع مشتریان شما دارد.
۳- سادگی
ما انسانها به دنبال انجام دادن کارها به سادهترین شکل ممکن هستیم و بیشتر اوقات محصولاتی را انتخاب میکنیم که استفاده از آنها راحت باشد. به همین خاطر، استراتژی برجسته کردن سادگی و راحتی خدمات میتواند برند شما را به انتخابی جذاب برای مشتریان تبدیل کند. این راحتی هم میتواند شامل دسترسی سریع و آسان به خدمات شما شود و هم میتواند به دلیل طراحی یا سهولت استفاده از محصولاتتان باشد. در هر حالت مهم این است که کاری کنیم افراد در استفاده از خدمات ما گیج و سردرگم نشوند.
۴- نیچ مارکتینگ (Niche Marketing)
نیچ مارکتینگ به معنی تمرکز فعالیتهای بازاریابی بر روی بخش کوچک و مشخصی از بازار است. اما چطوری به کمک نیچ مارکتینگ میتوانیم به جایگاهیابی برندمان کمک کنیم؟ زمانی که شما بر روی خدمات بخش خاصی از بازار تمرکز میکنید و آن را با کیفیت بالاتری از رقبا ارائه میدهید، خدمات شما منحصر به فرد میشود. در این صورت در ذهن مشتریان به برندی تبدیل میشوید که خدمات و محصولاتش را در هیچ جای دیگری نمیتوان پیدا کرد.
۵- حل مشکلات مشتریان
آیا به مشکلات مشتریان و راهحل آنها فکر کردهاید؟ آیا محصول یا خدمات شما، مشکلاتی را که بسیاری از مردم با آن روبرو هستند را حل میکند؟
شناخت مشکلات مشکلات مشتریان و ارائه راهحل برای آن، یکی از مهمترین استراتژیهای جایگاهیابی برند است. در صورتی که به خوبی بتوانید مشکلات مشتریان را بشناسید و یک راهحل عملی و فوری برای آن ارائه دهید، جایگاه خود را در ذهن مشتریانتان به عنوان یک برند توانمند تثبیت کردهاید.
هشدار: در پایان این بخش باید توجه کنید که نباید نسخهای یکسان از استراتژی جایگاهیابی برند را برای هر کسب و کاری تجویز کرد. انتخاب استراتژی جایگاهیابی برند کاملا به نوع کسب و کار، صنعت، بازار رقابتی و مخاطبان هدف شما بستگی دارد. به همین خاطر نباید از روی دست برند دیگری برای خود استراتژی جایگاهیابی طراحی کنید؛ اما میتوانید از آن الگو بگیرید و متناسب با برند خود آن را تغییر دهید.
7 مرحله برای ایجاد استراتژی جایگاهیابی برند
خب حالا که میدانید جایگاهیابی برند و انواعاستراتژیهای آن چیست و چه اهمیتی دارد، وقت آن است که برای برند خودتان آستینها را بالا زده و یک استراتژی مناسب طراحی کنید.
طراحی یک استراتژی مؤثر و کارآمد، فرایندی در جایگاهیابی برند است که باید به دقت انجام شود. در ادامه و در 7 مرحله، طراحی استراتژی در جایگاهیابی برند را انجام میدهیم:
گام اول: جایگاه فعلی برندتان را ارزیابی و بررسی کنید
معروف است که میگویند: «شما نمیتوانید تصمیم بگیرید از کجا شروع کنید، مگر اینکه بدانید اکنون در کجا قرار دارید.»
برند شما اگر تازه تأسیس نباشد، در حال حاضر جایگاه و موقعیتی در بازار دارد. اولین چالش شما هم در طراحی استراتژی جایگاهیابی این است که بدانید جایگاه برند شما در حال حاضر کجاست.
برای بررسی موقعیت برندتان، باید نگاهی به مشتریان فعلی خود بیندازید و سعی کنید درک بهتر و بیشتری از آنها داشته باشید. برای این کار میتوانید چند سوال از خود بپرسید: آیا آنها با بازار هدف شما مطابقت دارند؟ کدامیک از محصولات یا خدمات شما را بیشتر دوست دارند؟ آنها چگونه با برندتان تعامل میکنند و چه تصویری از آن در ذهن خود ساختهاند؟
اگر مشتریان شما و جایگاه برندتان در جایی که میخواهید نیستند، بهترین زمان در همین قدم اول است تا اهداف سازمانی، مأموریتها، صدای برند و همچنین محصولات و خدماتی را که ارائه میدهید را دوباره بررسی و ارزیابی کنید.
گام دوم: رقبای خود را بشناسید و درباره آنها تحقیق کنید
پس از اینکه متوجه جایگاه فعلی برندتان شدید، باید ذرهبینتان را بردارید و به دنبال رقبا بگردید. در این مرحله و برای تعیین رقبا، باید به دنبال به دنبال برندهایی باشید که بیشتر شبیه برند شما هستند، دیدگاه یکسانی با شما دارند و یا همان مخاطبی را هدف قرار دادهاند که شما در تیررس خود دارید.
بعد از اینکه رقبایتان را به خوبی شناسایی کردید، وقت آن است که وارد تحقیقات بازار شوید. در اینجا باید استراتژی رقبا را با دقت ارزیابی کنید.
پیشنهاد ما برای انجام این ارزیابی این است که ببینید مشتریان در مورد آنها چه میگویند، تاکتیکهای بازاریابی آنها چیست و چه رفتاری با کاربران خود در شبکه های اجتماعی دارند.
یکی دیگر از راهکارهای مناسب برای مقایسه میان برند خود و رقبا، استفاده از روش تجزیه و تحلیل SWOT است. این روش به شما کمک میکند تا بفهمید برند شما در کجا فوقالعاده عمل میکند و در کجا عملکرد ضعیفی دارد.
لطفا از مرحله شناخت رقبا سطحی عبور نکنید! چون اگر در این مرحله بتوانید یک شکاف را در بازار خود پیدا کنید و با خدمات خود به دنبال پر کردن آن باشید، مشتریان بهخوبی متوجه آن میشوند و سفارشها به سمت شما سرازیر میشود. به همین دلیل، شناخت دقیق رقبا یک گام کلیدی و بسیار مهم برای تدوین استراتژی جایگاهیابی موفق برند شما خواهد بود.
گام سوم: موقعیت خود را با موقعیت رقبا مقایسه کنید
تا اینجا هم موقعیت برند خودتان را درک کردهاید و هم رقبا و جایگاهشان را شناختهاید. حالا وقت مقایسه است! در گام سوم باید برند خودتان را با برند رقبا مقایسه کنید.
در این مرحله باید هر چه که درباره برند رقبا، مخاطبان هدف و به طور کلی از بازارتان متوجه شدهاید را برای نوشتن بیانیه جایگاه برندتان استفاده کنید. اگر هم پیش از این بیانیه داشتید، به کمک این موارد میتوانید آن را ویرایش کنید تا کاملتر شود.
در بخش قبلی ما انواع استراتژیهای جایگاهیابی را توضیح دادیم. بعد از اینکه جایگاه فعلی برندتان در بازار را درک کردید، باید ببینید کدامیک از انواع استراتژیها - از کیفیت خدمات گرفته تا حل مشکلات مشتریان - برای آینده برند شما مناسب خواهد بود.
گام چهارم: نشان دهید که منحصر به فرد و خاص هستید
تبریک! سه مرحله را پشت سر گذاشتید! در گام چهارم وقت آن رسیده که ثابت کنید چقدر خاص و منحصر به فرد هستید.
یک خبر خوب! جایی که رقیب شما عملکرد خوبی ندارد، ممکن است دقیقاً جایی باشد که شما در آن بهترین هستید. برای مثال شما خدمات خود را با قیمت بالاتری نسبت به رقبا در بازار عرضه میکنید؛ اما یک تیم حرفهای برای پشتیبانی و ارائه خدمات محصولاتتان دارید که رقبا حسرت آن را میخورند. اینجاست که میتوانید میخ برند خود را محکم بکوبید و گام چهارم استراتژی جایگاهیابی را با قدرت بردارید.
توجه: این هدف خیلی خوب است که برند شما بهطور کامل از نظر قیمت، کیفیت خدمات، راحتی و حل مشکلات بهترین باشد؛ اما به احتمال زیاد در دنیای واقعی هیچوقت به این هدف نمیرسید. به همین خاطر بهتر است در یک یا دو جنبهای که برند شما در آن برجسته و بهتر است تمرکز کنید. به این صورت که همزمان با بهبود استراتژی جایگاهیابی برند، میتوانید استراتژیهای دیگر را برای ارتقای برندتان آغاز کنید.
گام پنجم: بیانیه جایگاهیابی برند را بنویسید
در گام پنجم باید بیانیه جایگاهیابی برند را بنویسید. بیانیه جایگاهیابی برند شما یک سند ضروری است که تصمیمات و اهدافتان را در مراحل مختلف تثبیت میکند.
در هنگام طراحی و نوشتن بیانیه جایگاهیابی برندتان باید به چند نکته دقت کنید و به چند سوال مهم پاسخ دهید:
• مخاطب هدف من کیست؟ هنگام نوشتن بیانیه جایگاهیابی، سعی کنید خودتان را به جای مشتریان بگذارید و آن را به زبانی ساده و شفاف بنویسید تا درباره چیزی که میخوانند بیشتر فکر کنند.
• جایگاه منحصر به فرد من در بازار کجاست؟ نگاهی به مراحل قبلی که رقبا و بازار رقابتیتان را مشخص کنید بیندازید و مطمئن شوید که میتوانید بهصورت کوتاه و مختصر، شیوه برتری برند خودتان را توضیح دهید.
• بزرگترین مزیت برند من چیست؟ در پاسخ به این سوال توجه کنید که بهترین ویژگی درباره محصول یا خدمات شما چیست و بعد آن را بهطور دائم برای مشتریان خود پررنگ کنید. در اینجا لطفا فروتنی و تواضع را کنار بگذارید!
• چگونه میتوانم آن مزیت را به مشتریان اثبات کنم؟ هنگامی که بهترین ویژگی محصولات برند خود را پیدا کردید، مطمئن شوید که میتوانید آن را به مشتریان ثابت کنید؛ این اثبات هم میتواند با ارائه ضمانت و گارانتی باشد و هم میتوانید از آمارهای معتبر برای اثبات ادعای خود استفاده کنید.
بیانیه جایگاهیابی برند شما باید بهطور کوتاه، شفاف و جذاب به سوالات اصلی مشتریان احتمالی پاسخ دهد. در قسمت اول مقاله، ما بیانیه خودمان را آوردیم و حالا در پایان گام پنجم، بیانیه شرکت آمازون را با هم میخوانیم:
«برای مشتریانی که میخواهند طیف وسیعی از محصولات را به صورت آنلاین و با تحویل سریع خریداری کنند، آمازون یک سایت خرید آنلاین یک مرحلهای را ارائه میکند. آمازون با درک علایق مشتری، تلاش برای نوآوری و تعهد به برتری عملیاتی، خود را از سایر خردهفروشان آنلاین متمایز میکند.»
گام ششم: استراتژی جدید جایگاهیابی برند خود را پیادهسازی کنید
طراحی استراتژی جایگاهیابی هیچ فایدهای برای کسبوکار شما نخواهد داشت مگر اینکه برای پیادهسازی قوی آن اقدام کنید. برای انجام این کار باید مطمئن شوید که تمامی روشهای ارتباط با مشتریان بیانگر جایگاه برند شما هستند.
در این مرحله از کار ممکن است مجبور شوید تا پیام، لحن و صدایی که در سایر کانالهای بازاریابی و یا شبکههای اجتماعی استفاده میکنید را تغییر دهید. پس اگر این پیامها و محتواها با بیانیه جدید شما همخوانی ندارد، همین الآن دست به کار شوید و آن را تغییر دهید.
یک راهنمایی ریز: شما میتوانید برای پیادهسازی بهتر بیانیه جایگاهیابی برند، این بیانیه را در اختیار کارکنان، ذینفعان و حتی مشتریانتان قرار دهید.
گام هفتم: بیانیه خود را ارزیابی کرده و میزان موفقیتتان را بسنجید
قبل از مطالعه این مورد به شما خسته نباشید میگوییم که تا اینجای مقاله آمدهاید و گام به گام در حال طراحی استراتژی جایگاهیابی برندتان هستید! به امید آنکه بهترین استراتژیها را بچینید!
در گام هفتم به عنوان آخرین قدم از طراحی استراتژی برند، باید بیانیه جایگاهیابی برند را پس از پیادهسازی بررسی کنید و ببینید آیا تا به اینجا موفق بوده است یا خیر. برای مقایسه بهتر، چهار ویژگی زیر را درباره برند خود بررسی کنید:
• نمایان بودن: آیا مخاطبان شما، محصولات یا برندتان را بهتر از گذشته میشناسند و تشخیص میدهند؟ برای بررسی این موضوع باید به آنچه مشتریان در نظراتشان و شبکههای اجتماعی درباره شما میگویند گوش کنید تا ببینید چقدر موفق عمل کردهاید.
• منحصر به فرد بودن: یکی از اهداف شما برای جایگاهیابی برند این بود که خود را از رقبا متمایز کنید. حالا که استراتژی و موقعیت جدیدی برای خود ایجاد کردید، آیا توانستهاید از رقبا هم متمایز شوید؟
• از مشتریان خود بپرسید: شما میتوانید با نظرسنجی از مشتریانتان و بررسی نتایج آن، ببینید که استراتژی جدید شما چقدر مفید و موثر بوده است. در اینجا باید بپرسید که آیا آنها در کمپینهای بازاریابی یا بهطور کلی در برند شما متوجه تغییر و تحول شدهاند؟ آیا افکار یا احساسات آنها نسبت به برند شما در طول زمان تغییر کرده است؟
• اندازهگیری کمپینهای بازاریابی: با توجه به اینکه استراتژی جایگاهیابی برند شما باید بر کمپینهای بازاریابی سازمانتان اثر بگذارد، لازم است تا میزان رشد آنها را اندازهگیری کنید. آیا بعد از اجرای کمپینها متوجه افزایش نرخ تبدیل، فروش بیشتر و یا افزایش میزان تعامل و مشارکت مشتریان میشوید؟ اگر پاسخ شما منفی است، موضوعی در استراتژی جایگاهیابی شما با مشتریانتان همخوانی ندارد.
در پایان ...
در این مقاله استراتژی جایگاهیابی برند را تعریف کردیم، میزان اهمیت آن را گفتیم و با هم در 7 مرحله یک استراتژی جایگاهیابی طراحی کردیم. همانطور که در بالا هم اشاره کردیم، شما باید ویژگیهای جذاب برندتان را برجسته کنید تا دنیای کسبوکار روی خوشش را به شما نشان دهد. برای این کار هم همانقدر که به کمپینهای بازاریابی اهمیت میدهید، باید برای جایگاهیابی برندتان هم تلاش کنید تا کسبوکارتان رستگار شود.
اگر بعد از مطالعه این مقاله برای برندتان یک استراتژی جایگاهیابی طراحی کردید، خوشحال میشویم نتیجه آن را در قسمت نظرات با ما و مخاطبان به اشتراک بگذارید.