فرآیند راه‌اندازی کسبوکار از چندین مرحله تشکیل می‌شود؛ از انتخاب سایت‌ساز و فروشگاه‌ساز گرفته تا تبلیغ محصولات و جذب سرمایه. با این حال، قبل از اینکه وارد هر یک از این بخش‌ها شوید، اولین کاری که باید انجام دهید این است که یک نمای کلی از طرح کسبوکار خود داشته باشید. به این طرح کلی، «چکیده اجرایی» یا «چکیده مدیریتی» گفته می‌شود.
ما در این مقاله قصد داریم به شما بگوییم که چکیده اجرایی چیست، چه کاربردی دارد و چگونه می‌توانید یک چکیده اجرایی حرفه‌ای بنویسید.
اگر به‌دنبال این هستید که یک سرمایه‌گذار برای کسب‌وکارتان پیدا کنید یا اینکه می‌خواهید یک شریک به شرکای خود اضافه کنید، پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مقالۀ جذاب و کاربردی همراه ما باشید!
چکیده اجرایی یا چکیده مدیریتی چیست؟
چکیده اجرایی یا چکیده مدیریتی یک نمای کلی از کسبوکار شما در سطح عالی است. این چکیده شامل مؤلفه‌های زیادی مثل مدل کسبوکار، بازار هدف، رقبا، پیش‌بینی‌های مالی و هدف نهایی کسبوکار است که به‌طور خلاصه در چکیده اجرایی نوشته می‌شوند.
چکیده اجرایی، اولین و مهم‌ترین بخش از طرح کسبوکار یا همان بیزینس پلن (Business Plan) است؛ اما در اغلب مواقع به‌عنوان یک سند مستقل هم کاربرد دارد. این چکیده نه‌تنها باید افراد را متقاعد کند که ادامۀ طرح کسبوکار شما را بخوانند، بلکه باید به‌عنوان ابزاری برای جذب سرمایه، ایجاد مشارکت، راه‌اندازی محصول و خدمات جدید و... استفاده شود.
نکتۀ مهم: اگر قرار است یک طرح کسبوکار بنویسید، بهترین کار این است که ابتدا این طرح را به‌طور کامل بنویسید و سپس به‌سراغ نوشتن چکیده اجرایی بروید. این کار به شما این کمک می‌کند که ابتدا تصویر کاملی از نیازهای خود و جایگاه کسب‌وکارتان در میان رقبا به دست آورید و در ادامه، مهم‌ترین نکات طرح را بیرون بکشید و به‌طور خلاصه در چکیده اجرایی به آن‌ها اشاره کنید.
چگونه یک چکیده اجرایی بنویسیم؟
خُب تا اینجا با تعریف چکیده اجرایی آشنا شده‌اید و در ادامه، قرار است مراحل نوشتن چکیده اجرایی را با جزئیات کامل توضیح دهیم.
برای نوشتن یک چکیده اجرایی حرفه‌ای، اول از همه باید به دو نکته توجه کنید: 1. کوتاه و مختصر بنویسید نه طولانی و خسته‌کننده؛ 2. به زبان رسمی و معیار بنویسید نه محاوره و خودمانی. این دو نکته، شرط نوشتن یک چکیده اجرایی حرفه‌ای و ماندگار است.
در ادامه، برای نوشتن چکیده اجرایی باید مراحل زیر را دنبال کنید.
نکتۀ مهم: لازم است بگوییم که در این بخش، ما چکیدۀ اجرایی را یک سند مستقل در نظر گرفته‌ایم نه یک بخش کوتاه از بیزینس پلن.
1. با فهرست مطالب شروع کنید
گفتیم که خلاصه اجرایی باید مختصر و کوتاه باشد؛ اما در کنار این نکته، باید مطالب را دسته‌بندی کنید. برای این کار هم باید فهرست ساده و سرراستی از محتوای چکیدۀ خود آماده کنید.
فهرست مطالب شما باید یک صفحۀ کامل و جدا از سایر صفحات باشد و حداکثر باید بین 1 تا 2 صفحه باشد.
نوشتن این فهرست به شما کمک می‌کند که به چیدمان مطالب هم فکر کنید و ببینید که چه ترتیبی برای آن بهتر است. پیشنهاد ما این است که موضوعات را به ترتیب میزان اهمیت و ارتباط با موضوع هدفتان فهرست کنید.
2. هدف خود را بیان کنید
هدف از نوشتن برنامۀ شما به اندازۀ این جمله ساده است: مشکلی وجود دارد و شما راه‌حلی برای آن دارید! بنابراین، اولین کاری که باید بعد از تنظیم فهرست مطالب خود انجام دهید این است که مشکل را بیان کنید و سپس استراتژی خود را برای حل آن توضیح دهید. همچنین باید اهداف، زمان رسیدن به آن‌ها و نتیجۀ دلخواهتان را به‌طور شفاف در خلاصه اجرایی خود بنویسید.
در زمان نوشتن خلاصه اجرایی، مخاطبی را در ذهن خود تصور کنید که قرار است این خلاصه اجرایی را بخواند. چرا؟ چون شما باید او را تحت تأثیر قرار دهید!
مشکلی که در چکیده اجرایی به آن می‌پردازید و سبکی که برای نوشتن متنِ چکیده استفاده می‌کنید، باید با نوع خوانندگان مرتبط باشد. برای مثال، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و سرمایه‌گذاران بیشتر به دیدنِ اعداد و ارقام در چکیده اجرایی علاقه‌مند هستند؛ اما افرادی که قرار است شریک شما شوند، بیشتر می‌خواهند بدانند که چه چشم‌اندازی برای شرکت خود در نظر دارید.
3. یک توضیح مختصر دربارۀ شرکت خود بنویسید
پس نوشتن اهداف، باید بنویسید که چه کسی هستید و چه چیزی ارائه می‌دهید. اطلاعاتی مانند بیانیۀ ماموریت، ارزش‌های اصلی و فرهنگ سازمانی شرکت در این بخش نوشته می‌شود.
همچنین باید:
- خلاصه‌ای از ساختار کسبوکار خود ارائه دهید؛
- بنیانگذاران، سرمایه‌گذاران، شرکا، ذی‌نفعان و سایر مدیران ارشد را معرفی کنید؛
- محصولات یا خدمات برتر خود را به‌طور خلاصه معرفی کنید؛
- فرآیندهای تولید و فروش خود را ارائه کنید؛
- اعلام کنید که افراد چگونه می‌توانند با شما در تماس باشند؛
- دربارۀ اندازۀ کسب‌وکارتان، محل آن و اینکه آیا قصد دارید در آینده رشد کنید یا جابه‌جا شوید، صحبت کنید.
4. دربارۀ بازار و رقبای خود صحبت کنید
در این بخش باید بازار هدف، صنعت و رقبای خود را معرفی کنید. در واقع این بخش، خلاصه‌ای از یافته‌های کلیدی شما در زمان تحقیقات بازار است.
احتمالاً در این بخش، بیشتر می‌خواهید که به مزیت رقابتی، نقاط قوت و سایر نکات مثبتی اشاره کنید که محصولات، خدمات یا مدل کسبوکار شما را متمایز می‌کند؛ این کار بسیار خوب است؛ اما باید دربارۀ برنامه‌های خود مثل راهکارهای افزایش مشتری، میزان بازگشت سرمایه (ROI) و... هم صحبت کنید. علاوه بر این، می‌توانید در این بخش یک مشکل موجود در صنعت را بنویسید و راه‌حل خود را برای آن ارائه کنید.
پیشنهاد می‌کنیم مقالۀ «تحقیقات بازار چیست؟» را در آکادمی وبزی مطالعه کنید.
5. اطلاعات مالی مهم را بنویسید
از آنجایی که بیشترِ خلاصه‌های اجرایی برای تأمین منابع مالی نوشته می‌شود، ارائۀ اطلاعات و داده‌های مالیِ مهم کسب‌وکارتان در آن ضروری است.
در اینجا نیازی به ارائۀ کامل صورت‌های مالی نیست؛ صرفاً اطلاعات کلیدی و مربوط را بنویسید. برای مثال، می‌توانید درآمد خود را در چند سال گذشته نشان دهید یا اینکه درآمدهای احتمالی خود را در آینده را بر اساس برنامه‌هایی که دارید پیش‌بینی کنید و بنویسید.
6. حرفه‌ای و قدرتمند جمع‌بندی کنید
قطعاً یادتان نرفته که هدف شما از نوشتن خلاصه اجرایی، این بود که توجه شخص خاصی را برای شرکت یا تأمین سرمایه جلب کنید؛ بنابراین باید آخرین ضربه را محکم‌تر بزنید و چکیدۀ خود را حرفه‌ای به پایان برسانید.
در بخش پایانی، بهتر است ابتدا یافته‌های خود را در چند جمله کوتاه بنویسید. سپس، درخواست خود را به‌صورت مستقیم و شفاف بیان کنید. در اینجا اگر مقدار مشخصی از بودجه را درخواست می‌کنید، باید توضیح دهید که آن بودجه را قرار است در چه زمینه‌ای خرج کنید.
همچنین به سرمایه‌گذاران خود باید دلیلی ارائه کنید که به آن دلیل، از کسبوکار شما حمایت کنند. به آن‌ها بگویید که سرمایه‌گذاریشان چه مزایایی قرار است برایشان داشته باشد، چقدر امیدوارید که موفق شوید و... .
فراموش نکنید که اگر بخش‌های قبلی را دقیق و کامل نوشته باشید، نوشتنِ جمع‌بندی کار سخت و پیچیده‌ای نخواهد بود!
7. مرور و ویرایش کنید
خُب به آخرین و مهم‌ترین مرحله از نوشتن چکیده اجرایی رسیدیم. در این مرحله، شما باید خلاصه اجرایی خود را از دیدگاه مخاطب هدفتان بخوانید. پیشنهاد می‌کنیم او را فردی که بسیار مشغول است در نظر بگیرید. آن‌ها لزوماً زمان زیادی برای خواندن سندی مانند این که در وهلۀ اول قرار است کوتاه باشد، ندارند. آن‌ها می‌خواهند بدانند که شما برای چه کاری از آن‌ها سرمایه می‌خواهید؛ بنابراین:
- اضافه‌گویی را کنار بگذارید؛
- از اصطلاحات یا کلماتی که ممکن است باعث سردرگمی شود استفاده نکنید؛
- مطمئن شوید که هیچ نکته‌ای را دو بار ننوشته‌اید؛
- ببینید که کدام جملات را می‌توانید فشرده و کوتاه کنید.
وقتی که پیش‌نویس نهایی آماده شد، از همکاران یا دوستان خود بخواهید آن را بخوانند و ویرایش‌های لازم را به شما بگویند. بعد از انجام این کارها، می‌توانید خلاصه اجرایی خود را برای سرمایه‌گذاران و سایر مخاطبان هدف خود ارسال کنید.
نکتۀ آخر: آزمون و خطا نکنید!
در این مقاله به شما گفتیم که چکیده اجرایی یا مدیریتی چیست، چه کاربردی دارد و چگونه می‌توانید یک خلاصه اجرایی حرفه‌ای و جذاب بنویسید.
نکته‌ای که در پایان باید به آن اشاره کنیم این است که هدف نهایی شما از نوشتن خلاصه اجرایی باید تحت تأثیر قرار دادنِ مخاطب هدفتان باشد. اگر بتوانید این کار را انجام دهید، به هدف خود رسیده‌اید و چکیدۀ شما بی‌نقص است؛ اما اگر با بازخوردهای منفی زیادی دربارۀ آن مواجه شدید، بهتر است یک بار دیگر آن را بازنویسی کرده و نواقص آن را برطرف کنید.
پیشنهاد ما هم این است که قبل از ارسال چکیده اجرایی خود برای سرمایه‌گذاران، آن را چندین بار مرور کنید و تا جایی که می‌توانید آن را مختصر، ساده و قابل درک بنویسید.
